Egla, 04

Chapter 4

Battle of king Harold and Audbjorn.

King Audbjorn went with his forces northwards to Mæra; there he joined king Arnvid and Solvi Bandy-legs, and altogether they had a large host. King Harold also had come from the north with his forces, and the armies met inside Solskel. There was fought a great battle, with much slaughter in either host. Of the Mærian forces fell the kings Arnvid and Audbjorn, but Solvi escaped, and afterwards became a great sea-rover, and wrought much scathe on Harold's kingdom, and was nicknamed Bandy-legs. On Harold's side fell two earls, Asgaut and Asbjorn, and two sons of earl Hacon, Grjotgard and Herlaug, and many other great men. After this Harold subdued South Mæra.

Vemund Audbjorn's brother still retained the Firthfolk, being made king. It was now autumn, and king Harold was advised not to go south in autumn-tide. So he set earl Rognvald over North and South Mæra and Raumsdale, and kept a numerous force about himself.

That same autumn the sons of Atli set on Aulvir Hnuf at his home, and would fain have slain him. They had such a force that Aulvir could not withstand them, but fled for his life. Going northwards to Mæra, he there found Harold, and submitted to him, and went north with the king to Throndheim, and he became most friendly with him, and remained with him for a long time thereafter, and was made a skald.

In the winter following earl Rognvald went the inner way by the Eid-sea southwards to the Firths. Having news by spies of the movements of king Vemund, he came by night to Naust-dale, where Vemund was at a banquet, and, surrounding the house, burnt within it the king and ninety men. After that Karl of Berdla came to earl Rognvald with a long-ship fully manned, and they two went north to Mæra. Rognvald took the ships that had belonged to Vemund and all the chattels he could get. Kari of Berdla then went north to king Harold at Throndheim, and became his man.

Next spring king Harold went southwards along the coast with a fleet, and subdued firths and fells, and arranged for men of his own to rule them. Earl Hroald he set over the Firthfolk.

King Harold was very careful, when he had gotten new peoples under his power, about barons and rich landowners, and all those whom he suspected of being at all likely to raise rebellion. Every such man he treated in one of two ways: he either made him become his liege-man, or go abroad; or (as a third choice) suffer yet harder conditions, some even losing life or limb. Harold claimed as his own through every district all patrimonies, and all land tilled or untilled, likewise all seas and freshwater lakes. All landowners were to be his tenants, as also all that worked in the forest, salt-burners, hunters and fishers by land and sea, all these owed him duty.

But many fled abroad from this tyranny, and much waste land was then colonized far and wide, both eastwards in Jamtaland and Helsingjaland, and also the West lands, the Southern isles, Dublin in Ireland, Caithness in Scotland, and Shetland. And in that time Iceland was found.

Kafli 4

Auðbjörn konungur fór með lið sitt það er honum fylgdi norður á Mæri og hitti þar Arnvið konung og Sölva klofa og höfðu þeir allir saman her mikinn. Haraldur konungur var þá og norðan kominn með sínu liði og varð fundur þeirra fyrir innan Sólskel. Var þar orusta mikil og mannfall mikið í hvorratveggju liði. Þeir féllu úr Haralds liði jarlar tveir, Ásgautur og Ásbjörn, og tveir synir Hákonar Hlaðajarls, Grjótgarður og Herlaugur, og margt annað stórmenni, en af liði Mæra Arnviður konungur og Auðbjörn konungur. En Sölvi klofi komst undan á flótta og var síðan víkingur mikill og gerði oft skaða mikinn á ríki Haralds konungs og var kallaður Sölvi klofi. Eftir það lagði Haraldur konungur undir sig Sunn-Mæri.

Vémundur, bróðir Auðbjarnar konungs, hélt Firðafylki og gerðist þar konungur yfir. Þetta var síð um haustið og gerðu menn það ráð með Haraldi konungi að hann skyldi eigi fara suður um Stað á haustdegi. Þá setti Haraldur konungur Rögnvald jarl yfir Mæri hvoratveggju og Raumsdal. Haraldur konungur sneri þá norður aftur til Þrándheims og hafði um sig mikið fjölmenni.

Það sama haust veittu synir Atla heimför að Ölvi hnúfu og vildu drepa hann. Þeir höfðu lið svo mikið að Ölvir hafði enga viðstöðu og komst með hlaupi undan. Fór hann þá norður á Mæri og hitti þar Harald konung og gekk Ölvir til handa honum og fór norður til Þrándheims með konungi um haustið og komst hann í hina mestu kærleika við konung og var með honum lengi síðan og gerðist skáld hans.

Þann vetur fór Rögnvaldur jarl hið innra um Eiðsjó suður í Fjörðu og hafði njósnir af ferðum Vémundar konungs og kom um nótt þar sem heitir Naustdalur og var Vémundur þar á veislu. Tók þar Rögnvaldur jarl hús á þeim og brenndi konunginn inni með níu tigum manna. Eftir það kom Berðlu-Kári til Rögnvalds jarls með langskip alskipað og fóru þeir báðir norður á Mæri. Tók Rögnvaldur skip þau er átt hafði Vémundur konungur og allt það lausafé er hann fékk. Berðlu-Kári fór þá norður til Þrándheims á fund Haralds konungs og gerðist hans maður.

Um vorið eftir fór Haraldur konungur suður með landi með skipaher og lagði undir sig Fjörðu og Fjalir og skipaði þar til ríkis mönnum sínum. Hann setti Hróald jarl yfir Firðafylki.

Haraldur konungur var mjög gjörhugall, þá er hann hafði eignast þau fylki er nýkomin voru í vald hans, um lenda menn og ríka bændur og alla þá er honum var grunur á að nokkurrar uppreistar var af von, þá lét hann hvern gera annaðhvort að gerast hans þjónustumenn eða fara af landi á brott, en að þriðja kosti sæta afarkostum eða láta lífið, en sumir voru hamlaðir að höndum eða fótum. Haraldur konungur eignaðist í hverju fylki óðul öll og allt land, byggt og óbyggt, og jafnvel sjóinn og vötnin og skyldu allir búendur vera hans leiglendingar, svo þeir er á mörkina ortu og saltkarlarnir og allir veiðimenn bæði á sjó og landi, þá voru allir þeir honum lýðskyldir.

En af þessi áþján flýðu margir menn af landi á brott og byggðust þá margar auðnir víða bæði austur í Jamtaland og Helsingjaland og Vesturlönd, Suðureyjar, Dyflinnarskíði, Írland, Normandí á Vallandi, Katanes á Skotlandi, Orkneyjar og Hjaltland, Færeyjar. Og í þann tíma fannst Ísland.