Egla, 62

From WikiSaga
Revision as of 13:24, 30 November 2011 by Jón Karl Helgason (talk | contribs)
Jump to navigationJump to search


Chapter 62

Egil recites the poem

King Eric went to table according to his wont, and much people were with him. And when Arinbjorn knew this, then went he with all his followers fully armed to the king's palace while the king sate at table. Arinbjorn craved entrance into the hall; it was granted. He and Egil went in with half of his followers, but the other half stood without before the door. Arinbjorn saluted the king; the king received him well. Arinbjorn spoke: 'Here now is come Egil. He has not sought to run away in the night. Nor would we fain know, my lord, what his lot is to be. I hope thou wilt let him get good from my words, for I think it a matter of great moment to me that Egil gain terms from thee. I have so acted (as was right) that neither in word nor deed have I spared aught whereby thy honour should be made greater than before. I have also abandoned all my possessions, kinsmen, and friends that I had in Norway, and followed thee when all other barons deserted thee; and herein do I what is meet, for thou hast often done great good to me.'

Then spoke Gunnhilda: 'Cease, Arinbjorn, nor prate so at length of this. Thou hast done much good to king Eric, and this he hath fully rewarded. Thou owest far more duty to king Eric than to Egil. It is not for thee to ask that Egil go unpunished hence from king Eric's presence, seeing what crimes he hath wrought.'

Then said Arinbjorn: 'If thou, O king, and thou Gunnhilda, if ye two have resolved that Egil shall here get no terms, then is this the manly course, to give him respite and leave to go for a week, that he may look out for himself; of his own free will any way he came hither to seek you, and therefore hoped for peace. Thereafter, this done, let your dealings together end as they may.'

Gunnhilda said, 'Well can I see by this, Arinbjorn, that thou art more faithful to Egil than to king Eric. If Egil is to ride hence for a week, then will he in this time be come to king Athelstan. But king Eric cannot now hide this from himself, that every king is now stronger than is he, whereas a little while ago it had been deemed incredible that king Eric would not have the will and energy to avenge his wrongs on such a one as Egil.'

Said Arinbjorn: 'No one will call Eric a greater man for slaying a yeoman's son, a foreigner, who has freely come into his power. But if the king wishes to achieve greatness hereby, then will I help him in this, so that these tidings shall be thought more worthy of record; for I and Egil will now back each other, so that we must both be met at once. Thou wilt then, O king, dearly buy the life of Egil, when we be all laid dead on the field, I and my followers. Far other treatment should I have expected of thee, than that thou wouldst prefer seeing me laid dead on the earth to granting me the boon I crave of one man's life.'

Then answered the king: 'A wondrous eager champion art thou, Arinbjorn, in this thy helping of Egil. Loth were I to do thee scathe, if it comes to this; if thou wilt rather give away thine own life than that he be slain. But sufficient are the charges against Egil, whatever I cause to be done with him.'

And when the king had said this, then Egil advanced before him and began the poem, and recited in a loud voice, and at once won silence.

HEAD-RANSOM[1]

1.
'Westward I sailed the wave,
Within me Odin gave
The sea of song I bear
(So 'tis my wont to fare):
I launched my floating oak
When loosening ice-floes broke,
My mind a galleon fraught
With load of minstrel thought.

2.
'A prince doth hold me guest,
Praise be his due confess'd:
Of Odin's mead let draught
In England now be quaff'd.
Laud bear I to the king,
Loudly his honour sing;
Silence I crave around,
My song of praise is found.

3.
'Sire, mark the tale I tell,
Such heed beseems thee well;
Better I chaunt my strain,
If stillness hush'd I gain.
The monarch's wars in word
Widely have peoples heard,
But Odin saw alone
Bodies before him strown.

4.
'Swell'd of swords the sound
Smiting bucklers round,
Fiercely waxed the fray,
Forward the king made way.
Struck the ear (while blood
Streamed from glaives in flood)
Iron hailstorm's song,
Heavy, loud and long.

5.
'Lances, a woven fence,
Well-ordered bristle dense;
On royal ships in line
Exulting spearmen shine.
Soon dark with bloody stain
Seethed there an angry main,
With war-fleet's thundering sound,
With wounds and din around.

6.
'Of men many a rank
Mid showering darts sank:
Glory and fame
Gat Eric's name.

7.
'More may yet be told,
An men silence hold:
Further feats and glory,
Fame hath noised in story.
Warriors' wounds were rife,
Where the chief waged strife;
Shivered swords with stroke
On blue shield-rims broke.

8.
'Breast-plates ringing crashed,
Burning helm-fire flashed,
Biting point of glaive
Bloody wound did grave.
Odin's oaks (they say)
In that iron-play
Baldric's crystal blade
Bowed and prostrate laid.

9.
'Spears crossing dashed,
Sword-edges clashed:
Glory and fame
Gat Eric's name.

10.
'Red blade the king did wield,
Ravens flocked o'er the field.
Dripping spears flew madly,
Darts with aim full deadly.
Scotland's scourge let feed
Wolf, the Ogress' steed:
For erne of downtrod dead
Dainty meal was spread.

11.
'Soared battle-cranes
O'er corse-strown lanes,
Found flesh-fowl's bill
Of blood its fill.
While deep the wound
He delves, around
Grim raven's beak
Blood-fountains break.

12.
'Axe furnished feast
For Ogress' beast:
Eric on the wave
To wolves flesh-banquet gave.

13.
'Javelins flying sped,
Peace affrighted fled;
Bows were bent amain,
Wolves were battle-fain:
Spears in shivers split,
Sword-teeth keenly bit;
Archers' strings loud sang,
Arrows forward sprang.

14.
'He back his buckler flings
From arm beset with rings,
Sword-play-stirrer good,
Spiller of foemen's blood.
Waxing everywhere
(Witness true I bear),
East o'er billows came
Eric's sounding name.

15.
'Bent the king his yew,
Bees wound-bearing flew:
Eric on the wave
To wolves flesh-banquet gave.

16.
'Yet to make more plain
I to men were fain
High-soul'd mood of king,
But must swiftly sing.
Weapons when he takes,
The battle-goddess wakes,
On ships' shielded side
Streams the battle-tide.

17.
'Gems from wrist he gives,
Glittering armlets rives:
Lavish ring-despiser
Loves not hoarding miser.
Frodi's flour of gold
Gladdens rovers bold;
Prince bestoweth scorning
Pebbles hand-adorning.

18.
'Foemen might not stand
For his deathful brand;
Yew-bow loudly sang,
Sword-blades meeting rang.
Lances aye were cast,
Still he the land held fast,
Proud Eric prince renowned;
And praise his feats hath crowned.

19.
'Monarch, at thy will
Judge my minstrel skill:
Silence thus to find
Sweetly cheered my mind.
Moved my mouth with word
From my heart's ground stirred,
Draught of Odin's wave
Due to warrior brave.

20.
'Silence I have broken,
A sovereign's glory spoken:
Words I knew well-fitting
Warrior-council sitting.
Praise from heart I bring,
Praise to honoured king:
Plain I sang and clear
Song that all could hear.'
[2]

References

  1. Head-ransom: „Runhendur háttur eða runhenda er eini forni hátturinn sem hefur endarím. Elsta kvæði undir þeim hætti telja menn vera Höfuðlausn (2. dæmi) Egils Skalla-Grímssonar en þá loka fræðimenn augunum fyrir því að Skalla-Grími er eignuð runhend vísa í Egils sögu sem á að vera ort löngu áður en Egill fæddist. Vandamálið er að þótt endarím hafi þekkst í germönskum kveðskap á meginlandinu á 9. öld og í ensku kvæði frá 10. öld þá er því ekki trúað að Skalla-Grímur hafi átt þess kost að kynnast því; hins vegar kunni Egill að hafa lært þetta af Englendingum." Bjarni Einarsson. Dróttkvæði (p. 317).
  2. all could hear: "Lokavísa Höfuðlausnar hefur lengi þótt torskilin og hlotið fyrir óþokka útgefenda." Bjarni Einarsson. Glíman við lokavísu Höfuðlausnar (p. 89).

Kafli 62

Egill flutti kvæðið

Eiríkur konungur gekk til borða að vanda sínum og var þá fjölmenni mikið með honum. Og er Arinbjörn varð þess var þá gekk hann með alla sveit sína alvopnaða í konungsgarð þá er konungur sat yfir borðum. Arinbjörn krafði sér inngöngu í höllina. Honum var það og heimult gert. Ganga þeir Egill inn með helming sveitarinnar. Annar helmingur stóð úti fyrir dyrum.

Arinbjörn kvaddi konung en konungur fagnaði honum vel. Arinbjörn mælti: „Nú er hér kominn Egill. Hefir hann ekki leitað til brotthlaups í nótt. Nú viljum vér vita herra hver hans hluti skal vera. Vænti eg góðs af yður. Hefi eg það gert sem vert var að eg hefi engan hlut til þess sparað að gera og mæla svo að yðvar vegur væri þá meiri en áður. Hefi eg og látið allar mínar eigur og frændur og vini er eg átti í Noregi og fylgt yður en allir lendir menn yðrir skildust við yður og er það maklegt því að þú hefir marga hluti til mín stórvel gert.“

Þá mælti Gunnhildur: „Hættu Arinbjörn og tala ekki svo langt um þetta. Margt hefir þú vel gert við Eirík konung og hefir hann það fullu launað. Er þér miklu meiri vandi á við Eirík konung en Egil. Er þér þess ekki biðjanda að Egill fari refsingalaust héðan af fundi Eiríks konungs slíkt sem hann hefir til saka gert.“

Þá segir Arinbjörn: „Ef þú konungur og þið Gunnhildur hafið það einráðið að Egill skal hér enga sætt fá, þá er það drengskapur að gefa honum frest og fararleyfi um viku sakir að hann forði sér, þó hefir hann að sjálfvilja sínum farið hingað á fund yðvarn og vænti sér af því friðar. Fara þá enn skipti yður sem verða má þaðan frá.“

Gunnhildur mælti: „Sjá kann eg á þessu Arinbjörn að þú ert hollari Agli en Eiríki konungi. Ef Egill skal ríða héðan viku í brott í friði þá mun hann kominn til Aðalsteins konungs á þessi stundu. En Eiríkur konungur þarf nú ekki að dyljast í því að honum verða nú allir konungar ofureflismenn en fyrir skömmu mundi það þykja ekki líklegt að Eiríkur konungur mundi eigi hafa til þess vilja og atferð að hefna harma sinna á hverjum manni slíkum sem Egill er.“

Arinbjörn segir: „Engi maður mun Eirík kalla að meira mann þó að hann drepi einn bóndason útlendan, þann er gengið hefir á vald hans. En ef hann vill miklast af þessu þá skal eg það veita honum að þessi tíðindi skulu heldur þykja frásagnarverð því að við Egill munum nú veitast að svo að jafnsnemma skal okkur mæta báðum. Muntu konungur þá dýrt kaupa líf Egils um það er vér erum allir að velli lagðir, eg og sveitungar mínir. Mundi mig annars vara af yður en þú mundir mig vilja leggja heldur að jörðu en láta mig þiggja líf eins manns er eg bið.“

Þá segir konungur: „Allmikið kapp leggur þú á þetta Arinbjörn, að veita Agli lið. Trauður mun eg til vera að gera þér skaða ef því er að skipta ef þú vilt heldur leggja fram líf þitt en hann sé drepinn. En ærnar eru sakir til við Egil hvað sem eg læt gera við hann.“

Og er konungur hafði þetta mælt þá gekk Egill fyrir hann og hóf upp kvæðið og kvað hátt og fékk þegar hljóð.

Höfuðlausn[1]


1.
Vestr fór eg um ver
en eg Viðris ber
munstrandar mar,
svo er mitt of far.
Dró eg eik á flot
við ísa brot.
Hlóð eg mæta hlut
míns knarrar skut.

2.
Buðumst hilmir löð,
nú á eg hróðurs kvöð.
Ber eg Óðins mjöð
of Engla bjöð.
Lofa eg ísarns vann
jöfur, mæri eg þann.
Hljóðs æsk’t eg hann
því að hróðr of fann.

3.
Víst hyggjum að,
vel sómir það,
hve eg þylja fæti
ef eg þögn of gæti.
Flestur maður of frá,
hvað fylkir vá,
en vísir sá
hvar valur of lá.

4.
Óx hjörva glöm
við hlífar þröm.
Gunnr óx of gram.
Gramr sótti fram.
Þér heyrðuð þá,
þaut mækis á,
málmhríðar spá
Sú var mest of lá.

5.
Varat villur staðar
vefur darraðar
of grams glaðar
geirvangs raðar.
þá er í blóði
en brimils móði
völlur of þrumdi
und véum glumdi.

6.
Hné folk á fit
við fleina hnit.
Orðstír of gat
Eiríkr of þat.

7.
Fremur mun eg segja
ef firar þegja.
Frágum fleira
til farar þeirra.
Brustu brandar
við blár randir
Óxu undir
við jöfurs fundi.

8.
Hlam heinsöðull
við hjaldurröðul.
Beit bengrefill,
þat var blóðrefill.
Frá eg að felli
fyrir fetilssvelli
Óðins eiki
í járnleiki.

9.
Þar var odda at
ok eggja gnat.
Orðstír of gat
Eiríkr of þat.

10.
Rauð hilmir hjör.
Þar var hrafna gjör.
Fleinn sótti fjör.
Flugu dreyrug spjör.
Ól flagðs gota
fárbjóðr Skota.
Trað nift Nara
náttverð ara.

11.
Flugu hjaldurtrana
á hrælanar.
Vorut blóðs vanar
benmárs granar.
Sleit und freki
en oddbreki
gnúði hrafni
á höfuðstafni.

12.
Kom gríðar læ
að Gjálpar skæ.
Bauð úlfum hræ
Eiríkr of sæ.

13.
Beit fleinn floginn.
Þá var friður loginn.
Varð úlfur feginn
en álmr dreginn.
Brustu broddar,
en bitu oddar.
Báru hörvar
af bogum örvar.

14.
Bregður bjóðfleti
með baugseti
hjörleiks hvati,
hann er þjóð skati.
Þróast hjaldur sem hvar
of hilmi þar.
Frétt er austr of mar,
Eiríks of far.

15.
Jöfur sveigði ý.
Flugu unda bý.
Bauð úlfum hræ
Eiríkr of sæ.

16.
Brýtur bógvita
bjóður hrafnslita.
Muna hringdofa
hodd-Freyr lofa.
Glaðar flotna fjöl
við Fróða mjöl.
Mjög er hilmi föl
haukstrandar möl.

17.
Stóðst fólkhagi
við fjörlagi.
Gall ýbogi
að eggtogi.
Verpur árbrandi
en jöfur landi
heldur hornklofi.
Hann er næstur lofi.

18.
Jöfur hyggi at
hve eg yrkja fat
gott þykkjumst þat
er eg þögn of gat.
Hrærði eg munni
af mærðar grunni
Óðins ægi
at jötuns fægi.

19.
Bar eg þengils lof
of þagnar rof.
Kann eg mála mjöt
of manna sjöt.
Óð færi eg fram
of ítran gram
úr hlátra ham
svo hann of nam.

20.
Njótið bauga
[2] sem Bragi auga
vagna vára
og Vilji tára.


Tilvísanir

  1. Höfuðlausn: „Runhendur háttur eða runhenda er eini forni hátturinn sem hefur endarím. Elsta kvæði undir þeim hætti telja menn vera Höfuðlausn (2. dæmi) Egils Skalla-Grímssonar en þá loka fræðimenn augunum fyrir því að Skalla-Grími er eignuð runhend vísa í Egils sögu sem á að vera ort löngu áður en Egill fæddist. Vandamálið er að þótt endarím hafi þekkst í germönskum kveðskap á meginlandinu á 9. öld og í ensku kvæði frá 10. öld þá er því ekki trúað að Skalla-Grímur hafi átt þess kost að kynnast því; hins vegar kunni Egill að hafa lært þetta af Englendingum." Bjarni Einarsson. Dróttkvæði (p. 317).
  2. njótið bauga: "Lokavísa Höfuðlausnar hefur lengi þótt torskilin og hlotið fyrir óþokka útgefenda." Bjarni Einarsson. Glíman við lokavísu Höfuðlausnar (p. 89).

Links