Njála, 002

Chapter X

XXX.

ENSKA

Kafli 1

Það var einhverju sinni að þeir bræður riðu til alþingis, Höskuldur og Hrútur. Þar var fjölmenni mikið.

Þá ræddi Höskuldur við Hrút: „Það vildi eg, bróðir, að þú bættir ráð þitt og bæðir þér konu.“

Hrútur svarar: „Lengi hefir mér það í hug verið og hefir mér þó tvennt um sýnst. En nú vil eg gera að þínu skapi eða hvar skulum við á leita?“

Höskuldur svaraði: „Hér eru nú höfðingjar margir á þingi og er gott um að velja en þó hefi eg í einum stað á stofnað fyrir þína hönd. Kona heitir Unnur og er dóttir Marðar gígju, hins vitrasta manns, og er hann hér á þingi og svo dóttir hans og mátt þú sjá hana ef þú vilt.“

Og annan dag eftir er menn gengu til lögréttu sáu þeir konur úti hjá Rangæingabúð vel búnar.

Þá mælti Höskuldur við Hrút: „Þar er hún nú Unnur er eg sagði þér frá eða hversu líst þér á hana?“

„Vel,“ sagði hann, „en eigi veit eg hvort við eigum heill saman.“

Síðan ganga þeir til lögréttu. Mörður gígja mælti lögskil að vanda sínum og gekk heim til búðar sinnar. Höskuldur stóð upp og Hrútur og gengu til búðar Marðar og inn í búðina. Mörður sat í innanverðri búðinni. Þeir kvöddu hann. Hann stóð upp í móti þeim og tók í hönd Höskuldi og settist hann niður hjá honum en Hrútur sat hið næsta honum.

Síðan töluðu þeir margt og komu þar niður ræður Höskulds að „eg mæli til kaupa við þig. Vill Hrútur gerast mágur þinn og kaupa dóttur þína og skal eg ekki mitt til spara.“

Mörður svaraði: „Veit eg að þú ert höfðingi mikill en bróðir þinn er mér ókunnigur.“

Höskuldur mælti: „Framar er hann en eg.“

Mörður mælti: „Mikið munt þú þurfa fram að leggja með honum því að hún á allan arf eftir mig.“

„Eigi þarf og lengi að bíða hvað eg skal ákveða,“ sagði Höskuldur, „hann skal hafa Kambsnes og Hrútsstaði og upp til Þrándargils og kaupskip í siglingum.“

Hrútur talaði þá til Marðar: „Hugsa svo um, bóndi, að bróðir minn mun mér mjög hafa fram haldið fyrir ástar sakir. En ef þér viljið gera málið að álitum þá vil eg að þér gerið kostinn.“

Mörður svaraði: „Hugsað hefi eg kostinn. Hún skal hafa sex tigu hundraða og skal aukast þriðjungi í þínum garði en ef þið eigið erfingja þá skal helmingarfélag með ykkur.“

Hrútur mælti: „Þenna kost vil eg og höfum nú votta við.“

Síðan stóðu þeir upp og tókust í hendur og fastnaði Mörður Hrúti dóttur sína Unni og skyldi boð vera hálfum mánuði eftir mitt sumar að Marðar.

Nú ríða þeir heim af þingi hvorirtveggju og ríða þeir vestur hjá Hallbjarnarvörðum. Þá reið í móti þeim Þjóstólfur, son Bjarnar gullbera úr Reykjardal, og sagði þeim skipkomu í Hvítá og var þar kominn út Össur föðurbróðir Hrúts og vildi að Hrútur kæmi til fundar við hann sem fyrst. En er Hrútur spurði þetta þá bað hann Höskuld fara til skips með sér. Höskuldur fór og þeir bræður.

En er þeir komu til skips fagnar Hrútur Össuri frænda sínum vel og blíðlega. Össur bauð þeim inn í búðina að drekka. Síðan var tekið af hestum þeirra og gengu þeir inn og drukku.

Hrútur mælti til Össurar: „Nú skalt þú ríða vestur með mér, frændi, og vera með mér í vetur.“

„Eigi hendir svo, frændi, því að eg segi þér lát Eyvindar bróður þíns en hann leiddi þig til arfs á Gulaþingi og munu nú taka óvinir þínir ef þú kemur eigi til.“

„Hvað skal nú til ráða, bróðir?“ sagði Hrútur. „Þykir mér nú vandast málið er eg hefi áður ráðið brúðlaup mitt.“

Höskuldur mælti: „Þú skalt ríða suður til fundar við Mörð og bið hann að þið skipið máldaga og sitji dóttir hans þrjá vetur í festum. En eg mun ríða heim og flytja vöru þína til skips.“

Hrútur mælti: „Nú vil eg að þú takir mjöl og við og slíkt annað sem þér líkar af varningi sem þér sýnist.“

Hrútur lét taka hesta sína og reið hann suður en Höskuldur reið heim vestur.

Hrútur kom austur á Rangárvöllu til Marðar og hafði þar góðar viðtökur. Hrútur sagði Merði allt efni sitt og bað hann ráð á leggja.

Mörður sagði: „Hversu mikið fé er þetta?“

Hrútur sagði tvö hundruð marka ef hann fengi allt.

Mörður mælti: „Mikið er það í móti erfðinni minni en nú skalt þú fara ef þú vilt.“

Síðan breyttu þeir máldögum sínum og skyldi Unnur sitja þrjá vetur í festum.

Nú ríður Hrútur til skips og er við skip um sumarið þar til er búið var. Höskuldur færði fé allt til skips það sem Hrútur átti. Hrútur fékk Höskuldi í hendur fjárvarðveislu sína vestur þar meðan hann væri utan. Reið Höskuldur heim til bús síns.

Litlu síðar gaf þeim byr og sigla þeir í haf. Þeir voru úti þrjár vikur og komu við Hernar og sigla austur til Víkur.