Njála, 098

Chapter 98

TITLE.

ENSKA

Kafli 98

Maður hét Lýtingur. Hann bjó á Sámsstöðum. Hann átti konu er Steinvör hét. Hún var Sigfúsdóttir, systir Þráins. Lýtingur var mikill maður vexti og styrkur, auðigur að fé og illur viðureignar.

Það var einhverju sinni að Lýtingur hafði boð inni á Sámsstöðum. Hann hafði þangað boðið Höskuldi og Sigfússonum og komu þeir allir. Þar var og Grani Gunnarsson og Gunnar Lambason og Lambi Sigurðarson.

Höskuldur Njálsson og móðir hans áttu bú í Holti og reið hann jafnan til bús síns frá Bergþórshvoli og lá leið hans um garð á Sámsstöðum. Höskuldur átti son er Ámundi hét. Hann hafði blindur verið borinn. Hann var þó mikill vexti og öflugur.

Lýtingur átti bræður tvo. Hét annar Hallsteinn en annar Hallgrímur. Þeir voru hinir mestu óreiðumenn og voru þeir jafnan með bróður sínum því að aðrir komu ekki skapi við þá.

Lýtingur var úti um daginn en stundum gekk hann inn. Hann gekk til sætis síns. Þá kom kona inn er úti hafði verið.

Hún mælti: „Of fjarri voruð þér úti er oflátinn reið um garð.“

„Hver ofláti var sá,“ segir Lýtingur, „er þú segir frá?“

„Höskuldur Njálsson reið hér um garð,“ segir hún.

Lýtingur mælti: „Oft ríður hann hér og er mér eigi skapraunarlaust og býðst eg til þess, Höskuldur, að fara með þér ef þú vilt hefna föður þíns og drepa Höskuld Njálsson.“

„Það vil eg eigi,“ segir Höskuldur, „og launa eg þá verr en vera skyldi Njáli fóstra mínum og þrífstu aldrei fyrir heimboð“ og spratt upp undan borðinu og lét taka hesta sína og reið heim.

Lýtingur mælti þá til Grana Gunnarssonar: „Þú varst hjá er Þráinn var veginn og mun þér það minnisamt og svo þú, Gunnar Lambason, og Lambi Sigurðarson. Vil eg nú að vér ríðum að honum í kveld og drepum hann.“

„Nei,“ segir Grani, „ekki mun eg fara að Njálssonum og rjúfa sætt þá er góðir menn gerðu.“

Slíkum orðum mælti hver þeirra og svo Sigfússynir og tóku það ráðs að ríða í braut.

Þá mælti Lýtingur er þeir voru í braut: „Það vita allir að eg hefi við engum bótum tekið eftir Þráin mág minn. Skal eg og aldrei una því að engi komi mannhefnd eftir hann.“

Síðan kvaddi hann til ferðar með sér bræður sína tvo og húskarla þrjá. Þeir fóru á leið fyrir Höskuld og sátu fyrir honum norður frá garði í gróf nokkurri og biðu þar til þess er var miður aftann. Þá reið að þeim Höskuldur. Þeir spretta þá upp allir með vopnum og sækja að honum. Höskuldur varðist svo vel að þeir fá eigi lengi sótt hann. En þar kom um síðir að hann særði Lýting á hendi en drap heimamenn hans tvo og féll síðan. Þeir særðu Höskuld sextán sárum en eigi hjuggu þeir höfuð af honum. Þeir fóru í skógana fyrir austan Rangá og fálu sig þar.

Þetta kveld hið sama hafði smalamaður Hróðnýjar fundið Höskuld dauðan og fór heim og sagði Hróðnýju víg sonar síns.

Hún mælti: „Ekki mun hann dauður eða var af höfuðið?“

„Eigi var það,“ segir hann.

„Vita mun eg ef eg sé,“ segir hún, „og taktu hest minn og akfæri.“

Hann gerði svo og bjó um með öllu og síðan fóru þau þangað sem Höskuldur lá.

Hún leit á sárin og mælti: „Svo er sem mig varði,“ segir hún, „að hann mundi ekki dauður með öllu og mun Njáll græða stærri sár.“

Síðan tóku þau líkið og lögðu í vagarnar og óku til Bergþórshvols og draga þar inn í sauðahús og láta hann sitja upp við vegginn. Síðan gengu þau heim bæði og drápu á dyr og gekk húskarl til dyra. Hún snarar þegar inn hjá honum og fer þar til er hún kemur að hvílu Njáls. Hún spurði hvort Njáll vekti. Hann kvaðst sofið hafa til þessa en kvaðst þá vaka „eða hví ertu hér komin svo snemma?“

Hróðný mælti: „Stattu upp úr binginum frá elju minni og gakk út og svo hún og synir þínir.“

Þau stóðu upp og gengu út.

Skarphéðinn mælti: „Tökum vér vopn vor og höfum með oss.“

Njáll lagði ekki til þess og hljópu þeir inn og gengu út vopnaðir. Fer hún fyrir til þess er þau koma að sauðahúsinu.

Hún gengur inn og bað þau ganga eftir.

Hún vatt upp skriðljósi og mælti: „Hér er Höskuldur son þinn, Njáll, og hefir fengið á sér sár mörg og mun hann nú þurfa lækningar.“

Njáll mælti: „Dauðamörk sé eg á honum en engi lífsmörk eða hví hefir þú eigi veitt honum nábjargir er opnar eru nasarnar?“

„Það ætlaði eg Skarphéðni,“ segir hún.

Skarphéðinn gekk að, veitir honum nábjargir.

Skarphéðinn mælti við föður sinn: „Hver segir þú að hann hafi vegið?“

Njáll svarar: „Lýtingur af Sámsstöðum mun hafa vegið hann og bræður hans.“

Hróðný mælti: „Þér fel eg á hendur, Skarphéðinn, að hefna bróður þíns og vænti eg að þér muni vel fara þó að hann sé eigi skilgetinn og þú munir mest eftir ganga.“

Bergþóra mælti: „Undarlega er yður kennt er þér vegið víg þau er yður rekur lítið til en meltið slíkt og sjóðið fyrir yður svo að ekki verður af og mun þegar spurn koma til Höskuldar Hvítanesgoða og beri hann biðja yður sætta og munuð þér veita honum það og er nú til að ráða ef þér viljið.“

Skarphéðinn mælti: „Eggjar móðir vor oss lögeggjun.“

Síðan hljópu þeir út allir. Hróðný gekk inn með Njáli og var þar um nóttina.